Wat heb je nodig? Een plek

De grootste onzekerheid in het hele Tiny House proces, is de locatie. Je mag je huisje in Nederland namelijk niet zomaar ergens neerzetten.
Er zijn twee manieren om hiermee om te gaan:

• Je begint gewoon met bouwen en gaat in de tussentijd op zoek naar een plek. In dit geval loop je het risico dat je huisje tijdelijk in een opslag moet staan of dat je op een voor jou minder ideale plek moet staan.
• Je zorgt eerst voor een locatie. Zeker als je vanwege je werk of je kinderen gebonden bent aan een specifieke regio kan dit een slimme zet zijn. Ook als je een kavel voor je Tiny House wilt kopen, is het verstandig om eerst een omgevingsvergunning aan te vragen bij je gemeente voordat je start met bouwen.

Op deze pagina vind je een aantal onderwerpen die je kunnen helpen bij je zoektocht naar een plek:

Initiatievenkaart van Tiny House Nederland

Op deze kaart vind je de initiatieven die er momenteel zijn op het gebied van Tiny Houses. Een oranje pictogram betekent dat het een initiatief in ontwikkeling is en een groen pictogram staat voor een vergevorderd initiatief.

Ben je in het bezit van een Tiny House, maar heb je nog geen plek gevonden waar je mag wonen, of ben je op zoek naar een nieuwe woonlocatie? Er zijn twee diensten beschikbaar die je in je zoektocht kunnen ondersteunen: TinyFindy en het Register voor (aspirant) Tiny House bewoners.

Register voor (aspirant) Tiny House bewoners

Marjolein in het klein biedt deze dienst aan voor mensen die een Tiny House woonlocatie zoeken. Voor € 15,- per jaar word je tweewekelijks op de hoogte gehouden van het nieuws uit maximaal drie provincies. In een handig overzicht per provincie zie je alle initiatieven m.b.t. Tiny House woonlocaties. Kijk hier voor meer informatie over het register en om je meteen in te schrijven.

TinyFindy

Op TinyFindy vind je naast Tiny Houses, te koop en te huur, ook kavels voor Tiny Houses. Het is een soort Marktplaats of Funda, speciaal voor de Tiny House beweging. Je vindt TinyFindy hier.

• 

• 

Tips om een locatie te vinden (met veel dank aan Rob Harmsen)
‘Hoe vind ik een locatie’, vat eigenlijk de gehele ruimtelijke ordening in één zin samen. Daarom is het vaak lastig om een goed beginpunt te vinden om uiteindelijk tot een locatie te komen. Door de hoofdvraag te splitsen in vraag: ruimtelijke kaders/wensen initiatiefnemer en aanbod: eigenschappen mogelijke locaties, kun je de zoektocht versimpelen.

Vraag
Voordat bepaald kan worden of een locatie geschikt is, zul je moeten bepalen wat voor jou als initiatiefnemer de ruimtelijke geschiktheid bepaalt voor een Tiny House:

• Aantal personen, leeftijd, alleen begane grond of ook verdieping, omvang tuin, aantal parkeerplaatsen etc. is bepalend voor minimaal oppervlak. Ruimtelijk gezien: hoe groot moet het perceel minimaal zijn, hoe groot en hoe hoog moet het Tiny House zelf zijn?
• Het type personen, de leeftijd e.d. is ook bepalend voor de wensen t.a.v. de ligging. Hoe bereikbaar moet de locatie liggen t.o.v. familie, school, werk, zorg, OV? Ook belangrijk: is de locatie voor 2, 5, 10 jaar of permanent?
• Welke kenmerken moet de omgeving hebben: type landschap, bepaalde landsdelen, stedelijke voorzieningen, buiten/binnen de bebouwde kom? Maar denk bv. ook aan: hoeveel meter boven of onder NAP, i.v.m. het veranderende klimaat.

Zo ontstaat een lijst met voorwaarden voor een geschikte locatie. Daarna is het van belang om a.d.h.v. beoogd tijdspad en budget een rangorde aan te brengen in de voorwaarden: wat zijn harde eisen en wat zijn wensen? Tijdspad is daarbij bepalend doordat ruimtelijke ontwikkelingen in Nederland veel tijd kunnen kosten. De regelgeving biedt echter mogelijkheden om hier mee te spelen: hoe meer bv. gebruikgemaakt wordt van bestaande bebouwing of hoe korter het Tiny House ergens aanwezig is, hoe makkelijker het gefaciliteerd kan worden.

Aanbod
Na bepaling van de vraag word je als initiatiefnemer eigenlijk een planoloog die een ruimtelijke onderbouwing op moet stellen om tot een geschikte locatie te komen. Korte samenvatting stappen:

• Laat de beoogde locatie volgens www.ruimtelijkeplannen.nl woningbouw toe? Vaak zal het antwoord ‘nee’ zijn, indien het ‘ja’ is dan moet nog goed gekeken worden naar de bouwregels die op dezelfde website staan.
• Advies is om daarna te kijken naar de milieuaspecten, dat bepaalt of een locatie ‘niet geschikt’ of ‘potentieel geschikt’ is. Bijvoorbeeld: ongeschikt, want te dicht bij weg of bedrijf, in beschermd Natura2000-gebied, te dicht bij beschermde flora of fauna, in geurcontour van veehouderij, op vervuilde grond, te dicht bij rivier. Veelal bestaan deze contouren uit 3 vlakken: ‘niet toegestaan’, ‘niet toegestaan, tenzij’ en ‘wel toegestaan’ (afhankelijk van afstand tot Tiny House).
• Dan komt de vraag of de overheid woningbouw op die locatie wil gaan toestaan. Daarbij speelt het gemeentelijk en provinciaal beleid een belangrijke rol: mag de gemeente nog extra woningen toestaan, is er beleid ten aanzien van Tiny Houses, welke eisen stelt de provincie in het buitengebied aan nieuwe woningen? Ook deze informatie staat op www.ruimtelijkeplannen.nl, onder ‘structuurvisie’ (gemeente) of ‘omgevingsvisie’ (provincie).
• Is uitkomst van stappen 2 en 3: milieutechnisch zonder voorwaarden & beleidsmatig is er ruimte? Werk dan een globaal plan (vaak schetsplan met ingevulde checklist ruimtelijke onderbouwing) uit en leg deze voor aan gemeente.

Vaak zal de uitkomst zijn dat het milieutechnisch alleen kan onder voorwaarden, dat de gemeente nog nieuw beleid op moet stellen en/of dat de provincie (als het buiten de bebouwde kom speelt) investeringen in het landschap terug vraagt. Vanaf dat moment begint er een spel over de wil van de overheid: zij kunnen medewerking gaan verlenen, maar zijn hiertoe niet verplicht. Als initiatiefnemer ben je dan diegene die aan zet is om de overheid te verleiden om mee te werken: jij wilt een Tiny House, maar wat heb je de omgeving, gemeente of provincie te bieden?

Wet- en regelgeving

Als je in een Tiny house wilt wonen, heb je – net als wanneer je in een regulier huis wilt wonen – te maken met allerlei wet- en regelgeving. Zo mag je je huisje niet zomaar ergens neer zetten, maar alleen op een plek die een woonbestemming heeft. Gemeentes kunnen het bestemmingsplan wel tijdelijk (maximaal 15 jaar) wijzigen. Op Ruimtelijkeplannen.nl kun je opzoeken wat de status is van de grond die jij op het oog hebt.
Verder moet je aan het Bouwbesluit voldoen. Daar kun je in deze Handreiking Bouwbesluit meer over lezen. Voor zelfbouw en CPO-projecten gelden versoepelde eisen. Elke gemeente gaat hier op een andere manier mee om.

• 

• 

Gelijkwaardigheidsbepaling
Het Bouwbesluit biedt de mogelijkheid om af te wijken van de prestatie-eis door middel van de gelijkwaardigheidsbepaling (artikel 1.3 van het Bouwbesluit 2012). Die afwijking moet wel voldoende beargumenteerd worden en dit kan complex zijn. Bij het project in Almere bijvoorbeeld, hebben ze hier veel ervaring mee. Wanneer je zelf je Tiny House bouwt of laat bouwen, dan zul je de hulp van een architect moeten inroepen om de gelijkwaardigheidsargumentatie te formuleren. De indiener moet aannemelijk maken dat de gekozen oplossing gelijkwaardig is aan de eisen die het Bouwbesluit stelt.

De rol van de gemeente ligt bij het faciliteren van de indiener en zij kan ervoor kiezen de indiener te ondersteunen bij de aanvraag. De ambtenaren van de afdeling Bouwtoezicht hebben geen extra vaardigheden nodig voor de beoordeling, maar zij moeten wel goed de grenzen van de bouwregelgeving kennen. Noodzakelijk is dat de gemeente haar taak hierin serieus neemt en dat Bouwtoezicht van de traditionele achterdocht voor zaken die afwijken af moet stappen.

Daarnaast zijn er versoepelde eisen voor tijdelijke bouw en worden er geen eisen gesteld aan aankleding en inrichting. Bijvoorbeeld: een slaaploft kan ook een hoogslaper zijn, welke geldt als inrichting. Door meervoudig ruimtegebruik en slimme opbergsystemen toe te passen kan men tot een toepasbare gelijkwaardigheidsargumentatie komen.

In gesprek met de gemeente

Sommige gemeenten staan welwillend tegenover Tiny House projecten, anderen vinden het lastig of houden de boot af. Er is geen kant-en-klare handleiding te geven hoe je met ‘de gemeente’ om moet gaan. Onderstaande tips geven je handvatten:

Tips

• Zoek uit of de gemeente al bezig is met tiny housing en hoe, via de zoekfunctie op de gemeentelijke site.
• Dien een officieel verzoek in: een initiatiefvoorstel. Ga er niet vanuit dat iedereen weet wat een Tiny House is: laat dit zien a.h.v. ontwerpen, verduidelijk het plan en het doel.
• Koppel welwillende ambtenaren aan ambtenaren van andere gemeenten waar al een tinyhouseproject gerealiseerd is, zodat ze leren van elkaars ervaringen.
• Wacht niet af totdat de gemeente informatie over Tiny Houses & wet- en regelgeving uitzoekt, maar werk hierin samen. Wat is er nodig voor een succesvol tinyhouseproject? Overleg hoe de samenwerking met de gemeente eruit kan zien: wie heeft bv. de regie over de invulling, welke voorwaarden zijn er, hoe wordt dat getoetst en wie bepaalt wie er mogen wonen?
• Enthousiasmeer lokale partijen/wethouders, zodat zij TH’s in raadsvergaderingen bespreken. Zoek uit wat er in hun verkiezingsprogramma staat over woningbeleid/tiny housing.
• Blijf vooral positief en geduldig. Het is namelijk ook voor de meeste ambtenaren heel lastig, omdat het nieuw is. Het is daardoor niet in een week geregeld.

Valkuilen

• Steeds met de hele groep proberen te communiceren met meerdere ambtenaren. Stem zo snel mogelijk in het proces af wie van beide kanten de hoofdcontactpersoon is en wie daarvan de back-up is. Zorg voor een goede vastlegging van gesprekken en sla deze centraal op, zodat de documenten over langere tijd toegankelijk blijven.
• Benader de gemeente pas wanneer jullie plan concreet is en jullie doelen helder zijn. Zo voorkom je miscommunicatie en verkeerde verwachtingen. Ook komt het project zo serieuzer over. Begin ook alvast met het ontwerp van huisjes!
• Ga nooit ergens vanuit. Spreek de verwachtingen van jullie groep uit, maar vraag ook actief naar de verwachtingen van de gemeente. Soms lijkt een gesprek op één lijn te zitten, maar blijkt achteraf dat dit niet het geval is. Blijf dit het gehele proces doen.
• Denk niet: ‘omwonenden zijn een zaak van de gemeente’. Overleg in een vroeg stadium wie wat communiceert naar omwonenden en andere belanghebbenden. De gemeente kan hierin adviseren.

• 

• 

Initiatiefgroepen

Als je een Tiny House initiatief wilt opstarten, kun je dat in je eentje doen of met een groep. Het voordeel van een groep is natuurlijk dat je je als groep kunt presenteren naar de gemeente toe. Je geeft een duidelijk signaal af dat er meer mensen zijn die in een Tiny House in deze gemeente willen wonen. Maar er zijn meer redenen om je te verenigen in een groep: niemand kan en weet alles. Door een groep te vormen, kunnen jullie het beste van ieder individu samenbrengen. Je hebt bijvoorbeeld mensen nodig die goed zijn in lobbyen, mensen die goed kunnen schrijven (voor het initiatiefvoorstel), mensen die verstand hebben van techniek en handig zijn, mensen die verstand hebben van moestuinen en eventueel permacultuur en mensen die de administratie van de groep kunnen beheren.

Pagina’s individuele initiatiefgroepen
Veel initiatiefgroepen hebben een eigen website en/of een eigen Facebookpagina. Op deze pagina kun je de websites/Facebookpagina’s van een aantal initiatiefgroepen vinden.